"Pa(varesia)" - National Gallery of Arts (Tirana, Albania), 2007Fund nentori. Mberriten serish festat kombetare shqiptare. Festa e pavaresise. Si sot nje vit me pare mora pjese ne ekspoziten "Pa(varesia)" ne Galerine Kombetare te Arteve (Tirane) e kuruar nga Elsa Martini. U paraqita ne kete ekspozite me dy pune "Blue Execution" dhe "Authority Touch". Disa mendime mbi kendveshtrimin dhe trajtimin e atehershem te ketij subjekti, si edhe disa fotografi nga aktiviteti po i sjell ketu.
"Pa(varesia)" - National Gallery of Arts (Tirana, Albania), 2007***
Nje teme kersheritese kjo e pavaresise. Por cdo te thote te jesh sot i pavarur? Qe t’i pergjigjemi kesaj pyetje, duhet ne radhe te pare te kuptojme varesite tona, qofte personale, qofte kolektive.
Personalisht nuk besoj se Shqiperia sot eshte e pavarur. Nuk besoj ne pavaresine e Shqiperise, te Kosoves, te Greqise, te Italise, apo te kujdo shteti sado i madh a i vogel eshte ai. Rrojme ne nje bote gjithe kufij etnik, fetar, ekonomik, ideologjik, moral, politik, dhe eshte mjaft e veshtire te thyejme zinxhiret e padukshem qe na perqarken. Tingellon qesharake te thuhet se mund te ndihesh i lire permes erresires paralitike dhe kangjellave totalitare te nje burgu...
Enderroj nje bote pa kufij shteterore. Pa luftera. Pa te humbur e fitimtare. Nje bote pa ushtarake, ushtri e arme. Ne nje kohe kur nacionalizmat (dhe sigurisht edhe ai shqiptar) mbreterojne, eshte teper e veshtire te flasesh per nje realitet global pa bariera ndarese, pa varesi etnike, ekonomike, politiko-shoqerore...
"Pa(varesia)" - National Gallery of Arts (Tirana, Albania), 2007***
Per sa i perket trajtimit artistik te kesaj teme, nuk eshte e lehte te operosh mbi nje subjekt kaq te abuzuar nga njerezit dhe koha. Nje teme qe "i ka dale boja" prej vitesh, por qe ne vetvete mbart elemente sa social, po aq edhe filozofik, apo edhe ngjyrime te pashmangshme moral-politike. Te hulumtosh mbi nocione - qe jane bere e thene kaq here ne artet shqiptare- si ai i pavaresise, nuk eshte nje ritual fundviti; eshte nje nevoje te thuash me menyren tende perrallen e njohur dhe te perpiqesh nese je i zoti, te ngjallesh tek shikuesi ndjesine se po degjon dicka teresisht te re. Pikerisht ne caste te tilla duhen rikonceptuar pergjigjet tona, mbi ate se cfare do te thote sot te jesh i pavarur, dhe nga kush…
Petrit Ceno "Ismail Qemali, 28 Nëntor 1912 " (oil on canvas, 152.5x150 cm, 1973)Ajo qe has sot ne lidhje me pavaresine si koncept, jo vetem ne bisedat e pafundme te politikaneve, por edhe ne mediat, bllogjet dhe forumet shqiptare, eshte lulezimi gati - gati total i nacionalizmit shqiptar.
Por a eshte Shqiperia sot e pavarur? A mund te jete Kosova? A eshte Evropa sot e pavarur?
C’eshte pa-varesia sot ? Ne nje bote kur vishemi te gjithe me Levi’s Jeans, kur mbushim makinat me benxine Shell, kur hame ne McDonald’s apo Pizza Hut, kur degjojme te njejten muzike e shohim te njejtet filma te imponuar nga tregjet globale, e Star System, dhe te gjitha keto kudo ku gjendemi; cdo te thote te jesh pa varesi (ekonomiko-politike), sovran dhe i lire?
A mund te ndihesh sot i pavarur, ne nje kohe kur lufterat imperialiste te kamufluara si luftera “ne emer te te drejtave te njeriut” jane kthyer ne rutine? Kur individi eshte me i pambrojtur se kurre ndaj perbindeshave shteterore ?
Pikerisht kjo lloj pavaresie, e cila i meshon me teper trajtimit te problemit ne sensin social, do te me interesonte mua si njeri. Te hulumtuarit e pavaresise individuale dhe deri ne c’pike ky nocion eshte utopik apo jo.
***
Ne aspektin estetik, gjuha e perdorur duhet sigurisht te jete e mbrujtur me elemente po kaq te huaj nga c’ka servir hegjemonia globale e sistemit te sotem te vlerave...
"Pa(varesia)" - National Gallery of Arts (Tirana, Albania), 2007
-1.gif)
