Erotika ne Art

Gjithnje me ka preokupuar si artist trajtimi i Erotikes ne art. Sa te lire jemi te shprehemi nepermjet nje vepre arti per sa ndjejme, mendojme, e na shqetesojne unin? Ka kufinj liria ne art? Dhe nese ka, kush jane kufinjte e saj? Deri ne c'mase mund te shprehim haptazi problematikat tona njerezore dhe artistike? Ekzistojne tabu ne art?

Per t'iu pergjigjur te gjitha ketyre pyetjeve, por dhe shume te tjerave, duhet ne radhe te pare ti pergjigjemi pyetjes: "C'eshte arti?" .

Per mendimin tim arti eshte nje nga ato stade te zhvillimit njerezor, qe ben te kuptueshme ndarjen e njeriut nga kafsha. Eshte ajo forme e eperme e qenies, e cila ndonese nuk ka asnje karakter utilitar, perben nje aspekt thelbesor te ekzistences njerezore pergjate mijevjecareve te historise. Nje perpjekje per vetanalize te universit tone. Eshte forma e shprehjes se aspiratave, instikteve, frikave, deshirave, nevojave, endrrave, ndjenjave, mendimeve, mentalitetit, botekuptimit tone njerezor. Eshte percapja jone per t'u barazuar me Zoterat e Qiejve. Arti eshte ushqim i shpirtit.

"Nese bota do te ish e qarte, atehere arti nuk do te ekzistonte." (A.Kamy)

"Arti dhe vetem arti. Ne kemi artin per te mos vdekur nga e verteta." (Nice)
Le te kthehemi tani tek liria ne art. Duke shqyrtuar hapesirat e lirise, pikesepari le t'i shqyrtojme ato per nga ana tematike (permes nje vepre artistike). Ekzistojne valle tema tabu? Nese arti eshte shprehja me e fuqishme e unit tone, e botes sone emotive dhe konceptuale atehere ia vlen te themi - per te qene mbi te gjitha te sinqerte me vetveten - se nuk ka tema tabu.
Ato c'ka na sundojne shpirtin e na ndersyjne trurin, duhet te jene ne menyre te padiskutueshme edhe shprehja tematike e vepres se krijuar artistike. Kete nenkuptonte edhe Emil Zola kur therriste : " Nuk ka rendesi tema . Gjithcka eshte art", per te vazhduar me: " Mendja e njeriut te zakonshem mendon ne menyre dualiste. Drita, hija; e embla e hidhura; e mira e keqja. Ne natyre nuk ekziston aspak ky dualizem. Ne bote s'ka as te keqe , as te mire. Ka qenie ne veprim. Kur pershkruajme nje veprim, ne pershkruajme ne te njejten kohe jeten; kur ne i japim ketij veprimi emer- bie fjala "degjenerim", apo "amoralitet"- ne ketu hyjme ne sferen e paragjykimeve subjektive." .
S'ka tabllo te pahijshme! Ka tabllo , apo libra te konceptuar dhe te shkruar keq.

"Roli i artit , eshte te shprehe dicka qe tere veprimtarite e tjera nuk mund t'a shprehin: te pavetedijshmen, aspiratat e mjergullta, jo racionalen." (Alberto Moravia)
"Artisti nuk eshte gjykates. Ai eshte avokat i vazhdueshem i krijeses njerezore, sepse kjo krijese njerezore eshte ende gjalle." (A.Kamy)
Perderisa arti eshte shprehje e aspiratave tona te mjergullta, e te vertetave tona njerezore, mundet valle te mos jete edhe nje pasqyre e realitetit tone te brendshem shpirteror, e sensualitetit tone, e dashurise apo e demoneve te tjere qe na perqarken?!

Sensualiteti yne, si edhe bota e instikteve qe gjallon brenda nesh, kane qene, jane dhe do te jene tema numer nje e artit. Sipas Frojdit:
" Baza e cdo gjeje, e cdo veprimtarie njerezore dhe e krijimtarise artistike jane instiktet; sidomos ato seksuale . Kerkesat e instikteve shtypen nga veprimi i faktoreve social, politik, moral, etj; prandaj ato jane te strehuara ne subkoshiencen tone. Keto kerkesa mund te plotesohen ne trajte te sublimuar, dmth. imagjinare, ne fushen e artit ".
Pra te levruarit artistikisht te sensualitetit, te anes tone seksuale (pa dorashka e tabu), eshte ajo qe na ben te njohim brendine tone shpirterore, apo te hulumtojme mbi fenomenet dhe dukurite me uzurpuese te unit. Nje lloj katarsi i qenies.

"Njih vetveten, kerko te verteten mbi boten ne vetveten tende." ( Sokrati)
Njohja e njeriut dhe e ambientit rrethues eshte edhe obligimi themeltar i artit. Po kaq primare jane te trajtuarit artistikisht te ndjenjave, nevojave, deshirave , frikave, por edhe perpjekja per pergjigje e pyetjes se: "Nga vijme, kush jemi, e ku shkojme?".
Duke iu kthyer "erotikes" mund te thuhet se eshte nje nga temat me te trajtuara te artisteve ne kohera. E hasim ate ne nje mori veprash qe i perkasin civilizimeve te ndryshme, te hershme e te vona, civilizimeve prehistorike, antike, mesjetare, te atyre moderne, e duke mberritur deri ne ditet e sotme. Levrimi i Erotikes ne art eshte tentativa, perpjekja, percapja e njeriut per te zbuluar dhe njohur vetveten. Eshte shprehja e diturise njerezore, eksplorimi i vullkanit qe na djeg ne gji.

"Le ti lejme moralistet te na predikojne turpin, e mjeket kujdesin; t'i leme artistet, keta mashtrues te mashtruar gjithnje nga vetvetja, t'i kendojne bashkimit te paperlyer te shpirtit me lumturine jomateriale.....Ne duam para se gjithash perkedheljen qe te deh, te rremben, te rraskapit, te ndez, qe eshte gllaberuese, qe te ben te lutesh, te ben te kryesh te gjitha "krimet" dhe te gjitha veprimet e guximshme."
(Gi De Mopasan)