Greek Epigraphy in Northern Epirus (Bouthrotos [Butrint], 400 B.C.)Shkak per keto mendime dhe materiale te sjella ketu, u be nder te tjera edhe artikulli i sotem i gazetes "Shekulli" me titull "Mbishkrimet e Butrintit, një botë autentike", ne te cilen sillet nje interviste me Prof. Faik Drinin. Ky i fundit konkuron ne konkursin e albanologjise te ketij viti me materialin "Mbishkrimet e Butrintit". Thote nder te tjera z. Drini (sipas gazetes shekulli):
"... Mbishkrimet e Butrintit që paraqesim në këtë libër janë korpusi i mbishkrimeve greke të Ilirisë së jugut dhe të Epirit ..."
Deri ne c'mase valle duhet te mbyllim veshet, per te mos u bere pjesemarres ne kete sofer bujare te absurdit neoshqiptar?! Deri kur duhet te degdisim llogjiken, per te siguruar vazhdimesine ekzistenciale te saj?! Deri kur do te perdhosim cdo gjurme historike te se shkuares me ngjyrimet e flakta nacionaliste te koheve moderne? C'nevoje mund te shtyje nje njeri te marre pjese ne nje konkurs te albanologjise me studime qe s'kane aspak lidhje me albanologjine, porse me qyteterimin grek te Epirit, me analizen e mbishkrimeve greke, te personave qe flasin greqisht, qe mbajne emra greke, qe jane perfaqesues te civilizimit grek te kohes; dhe te gjitha keto t'i shese si ilire?! C'vlere ka te perpiqesh te besh te bardhen - te zeze dhe te pagezosh me cdo kusht si ilire (proto shqiptare) nje histori qe deshmon ne cdo gjurme te lene pas, ne cdo pikture a skulpture, element arkitekturor a pllake varri, ne cdo monedhe a objekt qeramik, qenesine e saj te padiskutueshme greke?!
,+1963.bmp)
Ancient Sun Clock (Berat, marble, 200 B.C. ), Archaeological Museum, Tirana, Albania"... Mbishkrimet janë në gjuhën greke të vjetër, por zbulojnë një botë që është e ndryshme nga bota greke ..." (Faik Drini)
Ka valle shprehje me perfekte te lemshit meditativ dhe konceptual qe ka kaplluar historiografine neoshqiptare dhe teoricentet e saj ne lidhje me Epirin dhe domosdoshmerine e ilirezimit (shih: shqiptarezimit) me cdo kusht te tij? Si valle mund te zbulosh nje bote qe nuk eshte greke, tek dicka qe cdo qelize e saj sendertohet mbi kosmoteori po aq greke te te qenurit?! Nje njeri qe ka dije elementare mbi qyteterimet antike greke, do te njihte se konceptet themelore ne lidhje me jeten, te atyre shoqerive, jane po kaq te ndryshme dhe te larmishme sa edhe njerezit qe i udhehiqnin, filozofite apo pricipet e tyre. Dhe te gjitha keto ne varesi te vendit dhe kohes. Keshtu per shembull nga te tjera parime udhehiqej Athina e Perikliut dhe nga te tjera Sparta e Leonidhes. Kjo nuk do te thote se te dyja keto qytet-shtete nuk i perkisnin te njejtit civilizim, atij antik grek. Ajo qe i bashkonte keto qyteterime ishte gjuha. Mbi gjuhen ngrihen civilizimet e ndryshme, perkatesite dhe identitetet etnike te popujve. Mbi kete gjuhe ngrihej edhe qyteterimi antik epirot; mbi kete gjuhe edhe ai maqedon.
Greek Epigraphy [Helenistic Period] in Northern Epirus (Mallakaster, 28x41 cm, 300 B.C.), National Historical Museum, Tirana, AlbaniaPerrallat dhe konstruktimet mitologjike te historiografise neoshqiptare mbi ilire ne Epir, s'jane gje tjeter vecse shprehja me entuziaste e mjerimit shkencor dhe historik, pa patur asgje te perbashket me faktet e pakundershtueshme qe burojne prej arkeologjise. Qyteterimi antik i Epirit ishte nje qyteterim i mirefillte grek dhe muzete arkeologjike jo vetem greke apo shqiptare, jane te tejmbushura me evidenca te padiskutueshme qe deshmojne kete fakt, duke permendur ketu elemente te arkitektures, skulptures, qeramikes, epigrafite dhe gjithfare materialesh te tjera qe kane mberritur deri ne ditet e sotme.
Onouphrios Cypriotes [Onufer Qiprioti] "Christ Pantokrator" (icon on wood, 16th Century A.D.)Rasti i mesiperm s'eshte as i pari dhe as i fundit shembull, i cili na tregon qarte menyren se si shtremberojne historine te ashtequajturit studiues dhe historiane shqiptare. E njejta gjuhe e perdhunuar shkencor-historike perdoret edhe ne analizen e shekujve te mevonshem te periudhes bizantine dhe pasbizantine ne Epirin Verior. Nje teme qe e kam trajtuar edhe me pare ne shkrimin "Fantazite e Cartura Identitare dhe Germadhat e Llogjikes" . Injorimi i deshmive dhe te dhenave historike mbi ekzistencen e pakundershtueshme greke (nje ekzistence e vetme, zinxhir, pergjate mijevjecareve deri ne ditet e sotme), krijimi i historise ne letra dhe retushimi (fantastiko-shkencor) si ilire, apo shqiptare i qyteterimeve te mirefillta greke pergjate mijevjecareve ne Epirin Verior (duke filluar me ate antik, paleokristian, bizantin, pasbizantin, e duke mberritur deri ne ditet e sotme me minoritetin grek te Shqiperise), nuk mund te sjelle asnje dobi ne nevojen per perqasje te njerezve dhe komuniteteve qe jetuan historikisht ne keto zona.
++Shek.XVI.bmp)
Pergjigjen me te mire ndaj mediokritetit shkencor, amatorizmit historik si edhe sirenave te cartura nacionaliste ne leximin e se shkuares, e shprehin vete veprat e artit qe kane mbijetuar ne kohe. Vepra qe i perkasin te gjitha periudhave historike/artistike, qysh prej antikitetit te hershem, bizantit, e deri ne ditet e sotme. Deshmi te pakundershtueshme te historise te mrekullueshme greke te zones se Epirit te veriut. Jane artistet ata qe deshmojne komunitetin etnik dhe qyteterimin ne te cilin bejne pjese. Eshte Onufri, i biri Nikolla, Onufer Qiprioti, Johan Cetiri, Kostandin dhe Athanas Zografi, Kostandin Jeromonahu (te gjitha emrat jane te shqiperuar) dhe plot te tjere, ata qe na thone fare qarte se kujt perkatesie kombetare apo civilizimi i jane pjesemarres dhe i japin jete.
Anonymous... "Christ Pantokrator" (icon on wood, 17th Century A.D.) Jo rastesisht kam prure ketu ikona qe i perkasin autoreve te ndryshem te ashtequajtur shqiptare, per faktin se trojet ne te cilat punuan gjenden aktualisht brenda shtetit te sotem shqiptar. Te gjitha keto vepra bejne pjese ne koleksionet e ndryshme te artit mesjetar qe posedon Shqiperia. Duke i analizuar me hollesi ato, veme re se jane te tejmbushura me paragrafe te tera ne greqisht (zakonisht ne pjesen e poshtme te tyre), me hollesi ne lidhje me veprat, autoret, sponsoret, vendin dhe kohen e krijimit. Pa asnje element, emer, apo fjale qe mund te te sjelle nder mend dicka shqipe apo shqiptare.
Constantinos Ieromonachou "Virgin Mary" (icon on wood, 1710)Greqishtja e kristalte, me shtrirje ne kohe (shek. 13, shek.14, shek. 15, shek. 16, shek. 17, shek. 18, shek. 19), teknika dhe shkolla piktorike ne te cilat kane hedhur rrenjet dhe ushqehen mjeshtrat e Epirit Verior (e kam fjalen per shkollen e Kretes dhe ate te Maqedonise), jane faktet me kryenece te asaj se c'gjuhe flisnin banoret e Epirit nder kohera dhe se kujt qyteterimi i perkisnin.
Constantinos Zografos "The Twelve Apostles" (icon on wood, 1762)Eshte e qarte se njerezit qe flasin greqisht, qe shkruajne dhe komunikojne ne greqisht, qe besojne ne hyjni greke, qe krijojne nje art te mirefillte grek, qe shesin e blejne me monedha greke, qe hane ne poce balte me ornamentike greke, qe mbajne emra greke ne pllakat e varreve, qe ndertojne shoqerite e tyre mbi civilizime greke, qe kendojne dhe qajne te vdekurit e tyre ne greqisht, s'jane gje tjeter vecse greke. Sa per Epirin dhe kryesisht ate verior eshte toka e zoterave te qiellit dhe ne ate toke prej mijera vjetesh hyjnite kendojne e flasin edhe (se paku) ne greqisht...
Ioannis Tsetiri [Cetiri] "Saint Nicholas" (icon on wood, 1812-1814)***
(p.s. Fotot e veprave te artit antik dhe mesjetar te cilat jane sjelle ketu jane pjese e koleksionit te muzeve:
1.Muzeu Historik Kombëtar, Tirane
2.Muzeu Kombetar "Onufri", Berat
3.Muzeu Kombetar i Artit Mesjetar, Korce
4.Muzeu Arkeologjik, Tiranë
Per me shume hollesi: "Muzete ne rrjet" )
-1.gif)
